Studije [1Á2] Hemije životne sredine traju četiri godine (8 semestara). U okviru studija student treba da sakupi 240 ESPB bodova. Studenti upisuju studije nakon polaganja prijemnog ispita iz hemije (uspeh iz srednje škole 40 bodova, prijemni ispit 60 bodova). Nakon završenih studija student dobija zvanje Diplomirani hemičar a kroz dodatak diplome se dokazuje njegovo opredeljenje za oblast hemije životne sredine.

Predmeti studijskog programa osnovnih akademskih studija "Hemija životne sredine" koji karakterišu njegovu strukturu, odnosno sadržaj, mogu se svrstati u nekoliko grupa. U jednu grupu mogli bi se ubrojati kursevi koji studentima pružaju osnovna znanja iz najvažnijih prirodnih nauka (pre svega fizike, fizičke hemije, pa i ekologije) i matematike. Zatim, u posebnu grupu mogli bi se svrstati osnovni hemijski kursevi kao što su opšta, odnosno neorganska hemija, organska hemija, analitička hemija, biohemija, odnosno hemija prirodnih proizvoda i primenjena, tj. industrijska hemija. Imajući u vidu ciljeve ovog studijskog programa, posebna pažnja je posvećena, unutar analitičke hemije, kursevima instrumentalne analize. Na osnovama ove dve grupe predmeta, studenti zatim prate kurseve koji su usko povezani sa hemijom životne sredine, i odnose se, pre svega, na prirodu i sudbinu zagađujućih supstanci u zemljištu, površinskim i podzemnim i otpadnim vodama, u vazduhu, odnosno atmosferi, u hrani, kao i zagađujućih supstanci iz pojedinih industrijskih procesa, odnosno postrojenja. U ovu, u metodološkom smislu treću po redu grupu predmeta, ubrajaju se oni kroz koje se uči na koji način se problem zagađenja, odnosno zagađujućih supstanci, može rešiti. Engleski jezik činio bi posebnu, u ovom nabrajanju četvrtu, grupu predmeta.

Predviđene metode izvođenja nastave su predavanja, teorijske i laboratorijske vežbe. Imajući u vidu sve specifičnosti ovog studijskog programa, u okviru vežbi predviđen je intenzivan samostalan rad na najsavremenijim analitičkim instrumentima kojima se može detektovati prisustvo i raspodela i neorganksih i organskih zagađujućih supstanci u različitim supstratima, odnosno segmentima životne sredine. Hemijski fakultet u Beogradu se poslednjih godina u dobroj meri snadbeo najmodernijim instrumentima u neorganskoj, organskoj i analitičkoj hemiji. Oni će studentima i ovog studijskog programa biti na raspolaganju za obuku. Takođe, u okviru vežbi posebna pažnja biće posvećena uzorkovanju. To podrazumeva stalne odlaske na teren radi obuke u vezi uzimanja uzoraka zemljišta, sedimenata, podzemnih, površinskih i otpadnih voda, hrane i vazduha.

Očekuje se da će visok pedagoški i naučni nivo nastavnika i asistenata Hemijskog fakulteta, njihov neposredan i intenzivan kontakt sa studentima, uz permanentno utvrđivanje gradiva i proveru znanja studenata, dovesti do definisanja visoko kvalitetnog edukativnog procesa sa visokom prolaznosti studenata.

Uslovi za upis

Završeno srednje obrazovanje u četvorogodišnjem trajanju i položen prijemni ispit.

Ciljevi studijskog programa

Krajnji cilj studijskog programa osnovnih akademskih studija "Hemija životne sredine" jeste stvaranje stručnjaka koji će u potpunosti moći da razume prirodnu suštinu životne sredine i prirodu brojnih stvorenih problema u njoj. Na taj način, takav stručnjak biće u mogućnosti da razlikuje nativne od antropogenih oblika u životnoj sredini, što predstavlja preduslov za očuvanje prirode i sprečavanje započetih procesa narušavanja ekohemijskioh ravnoteža na Zemlji. Opšta procena je da u ovom trenutku broj takvih stručnjaka u Srbiji nije dovoljan. Državni je interes da se u bliskoj budućnosti školuju oni koji će moći da doprinesu rešavanju nagomilanih problema.

U okviru ovog studijskog programa su postavljeni jasno definisani specifični ciljevi. Da bi neko postao hemičar, stručnjak u oblasti životne sredine, neophodno je da savlada predmete koji se mogu svrstati u nekoliko grupa:

  • Prvu grupu čine opšti kursevi iz prirodnih nauka i matematike. Oni su neophodni u pedagoškom smislu u procesu formiranja stručnjaka kome su osnova prirodne nauke.
  • Druga grupa obuhvata premete iz najvažnijih hemijskih oblasti. U tom smislu izučava se opšta i neorganska hemija zatim organska, a potom i biohemija i hemija prirodnih proizvoda. Tako se stiče preduslov za učenje osnova primenjene hemije, i ulazak u pitanja zagađujućih supstanci i zagađenja različitih segmenata u životnoj sredini.
  • Svršeni student mora da bude osposobljen da identifikuje izvore zagađivanja, da razume hemijsku prirodu procesa zagađivanja i zagađujućih supstanci, transformacione puteve, načine migracije, i ono što je svakako najvažnije, da bude osposobljen da predloži način za uklanjanje zagađujućih supstanci iz životne sredine. Otuda su planom ovog studijskog programa predviđeni kursevi (treća grupa) koji obuhvataju analitičke metode i instrumentalne tehnike u identifikaciji zagađujućih supstanci, izučavanje supstrata, odnosno nativnih ekohemijskih sistema, s jedne strane, i izučavanje potencijalnih zagađujućih supstanci, s druge strane. Međutim, mora se imati u vidu da, teorijski, sam hemičar nije u stanju da u potpunosti reši neki problem. On je u stanju da problem suštinski, na molekulskom nivou, najbolje definiše. Međutim tim za rešavanje problema vrlo često mora da sadrži i biologa, tehnologa, vrlo često mašinskog stručnjaka, i da svi zajedno budu "pod lupom" pravnih i medicinskih eksperata.
  • Četvrtu grupu predmeta čine izučavanje engleskog jezika i pravne regulative u oblasti životne sredine, sa ciljem razumevanja opšte društvene pozicije oblasti hemije životne sredine u svetu i kod nas.
Ishod studija

Po završetku studija na studijskom programu Hemija životne sredine kandidat stiče zvanje "diplomirani hemičar".

Opšte kompetencije:

  • Sagledavanje posledica procesa u životnoj sredini, a u skladu sa principima održivog razvoja.
  • Razvijanje svesti i kritičkog mišljenja u pristupu i u radu.
  • Dobivanje sposobnosti za primenu stečenog znanja u rešavanju praktičnih problema.
  • Razvijenje profesionalne etike za postizanje kvalitetnih profesionalnih rezultata i razvijanje smisla za uspešan timski rad.

Predmetno-specifične kompetencije:

  • Razumevanje životne sredine i problema koji bi se u njoj mogli da dogode, ili su se već dogodili, na hemijskom, odnosno na molekulskom nivou.
  • Sposobnost razumevanja životne sredine u sklopu svih relevantih ekoloških, ekonomskih i socijalnih dimenzija.
  • Sposobnost povezivanja tema iz oblasti očuvanja životne sredine sa drugim disciplinama: pored hemičara, bazičnu ulogu ima i biolog koji je u stanju da problem sagleda na ćelijskom nivou, a svi ostali, takođe vrlo važni segmenti u ovoj oblasti predstavljaju nadogradnju nad ovim biološko-hemijskim temeljima. Unutar hemijskog dela ovakvog temelja svršeni student odgovoran je za definisanje hemijskog izvora zagađenja, prirode zagađujućih supstanci, njihovih transformacija, migracija, i svakako za definisanje predloga za njihovo uklanjanje.
  • Sticanje sposobnosti i za primenu informacionih tehnologija, sa ciljem unapređenja upravljanja životnom sredinom u skladu sa principima održivog razvoja.
  • Razvijanje sposobnosti za inovativne pristupe u očuvanju životne sredine.
  • Osposobljavanje za prognoziranje i strateško planiranje dešavanja u životnoj sredini.

Savladavanjem studijskog programa ostvaruju se ishodi učenja relevantni za master, a zatim i za doktorske akademske studije, a prema Nacionalnom okviru kvalifikacija:

  • Svrešeni studenti se osposobljavaju za poslove na kontroli hemikalija i zagađujućih supstanci u životnoj sredini.
  • Dobijaju osnovna znanja iz metodologije analitičkih pristupa pripreme uzoraka i obrade rezultata.
  • Kroz praktičan rad se upoznaju sa savremenim analitičkim metodama za određivanje zagađujućih supstanci.
  • Osposobljavaju se za za kontrolu zagađujućih supstanci.
  • Osposobljavaju se za učestvovanje u timovima koji se bave sprečavanjem zagađivanja u industrijskim procesima.
  • Dobivaju akademska, ali i stručna znanja u oblasti očuvanja životne sredine i održivog razvoja.
  • Svršeni studenti rešavaju složene probleme u nestandardnim uslovima; pri tome primenjuju veštine značajne za komunikaciju, interakciju, odnono saradnju sa različitim društvenim grupama.
  • Krajnji ishod je osposobljenost studenta za hemijski deo rešavanja problema sprečavanja zagađenja.
Pristup daljim studijama

Imalac diplome ima pravo da upiše master akademske studije u obimu od 60 ESPB.

Profesionalni status

Studenti koji su uspešno završili studijski program "Hemija životne sredine":

  • Osposobljeni su za poslove na kontroli hemikalija i zagađivača u životnoj sredini.
  • Poseduju osnovna znanja iz metodologije analitičkih pristupa pripreme uzoraka i obrade rezultata.
  • Upoznati su, kroz praktičan rad, sa savremenim analitičkim metodama za određivanje zagađivača.
  • Osposobljeni su za kontrolu zagađivača.
  • Osposobljeni su za učetvovanje u timovima koji se bave sprečavanjem zagađivanja u industrijskim procesima.
  • Osposobljeni su za hemijski deo rešavanja problema sprečavanja zagađenja.
  • Imaju profesionalnu i etičku odgovornost.
  • Mogu da unapređuju svoje znanje i prate razvoj tehnologije i struke celog života.
Akreditacija

Studijski program je akreditovan odlukom br. 612-00-00473/6/2019-03 od 23. 10. 2020.

Nastavni plan

Nedeljni broj časova po predmetima je označen kao: predavanja + teorijske vežbe + laboratorijske vežbe ili kao: (aktivna nastava + samostalni rad).

Predmet Šifra ESPB Semestar
I   godina 1 2
Matematika 001A2 8
4+4+0
  
Fizika 011A2 9
4+2+3
  
Opšta hemija 101K2 8
5+2+0
  
Praktikum iz opšte hemije 101M2 4
0+0+4
  
Engleski jezik 031A2 3  
3+0+0
Ekologija 051S2 5  
3+0+0
Neorganska hemija 102S2 6  
5+1+0
Praktikum iz neorganske hemije 102T2 3  
0+0+4
Analitička hemija 1 301A2 4  
2+2+0
Praktikum iz analitičke hemije 1 301E2 5  
0+0+6
Izborni predmet 1 E11S2 5  
—
  60  
II   godina 1 2
Fizička hemija 1 021A2 7
4+0+3
  
Meteorologija 052S2 2
2+0+0
  
Organska hemija 1 201A2 10
4+1+4
  
Analitička hemija 2 302A2 10
2+1+6
  
Fizička hemija 2 022A2 7  
3+0+3
Organska hemija 2 202A2 10  
4+1+4
Instrumentalna analitička hemija 303A2 8  
3+0+5
Osnovi hemije atmosfere i zagađujuće supstance u vazduhu 511S2 6  
3+0+3
  60  
III   godina 1 2
Viši kurs organske hemije 203S2 4
3+0+0
  
Strukturne instrumentalne metode 221A2 9
4+5+0
  
Hemija prirodnih proizvoda 411A2 7
3+0+3
  
Geohemija i zagađujuće supstance u zemljištu 512S2 8
3+0+4
  
Biohemija 409A2 7  
3+0+3
Industrijska hemija - najbolje raspoložive tehnike 501S2 7  
4+0+3
Hemodinamika zagađujućih supstanci 515S2 7  
3+0+4
Izborni predmet 2 E12S2 11  
—
  60  
IV   godina 1 2
Biotehnologije u životnoj sredini 415S2 6
3+0+3
  
Hemija voda i otpadnih voda 513S2 9
4+0+5
  
Izborni predmet 3 E13S2 12
—
  
Stručna praksa P11S2 3
(0+6)
  
Zagađivači hrane 514S2 6  
3+0+4
Izborni predmet 4 E14S2 6  
—
Izborni predmet 5 E15S2 10  
—
Izrada završnog rada R11S2 7  
(0+10)
Završni rad Z10S2 1  
(0+1)
  60  
Izborni predmet 1
Izborni predmet 2
Izborni predmet 3
Izborni predmet 4
Izborni predmet 5

Izborni predmeti mogu biti i drugi predmeti koji su obavezni na ostalim studijskim programima istog nivoa studija.

Hemija
Biohemija
Hemija životne sredine