Saradnici

  • dr Milica Popović, vanredni profesor, Univerzitet u Beogradu - Hemijski fakultet
  • Lidija Filipović, istraživač saradnik, Inovacioni centar Hemijskog fakulteta
  • Nevena Zelenović, doktorand
  • Marija Tursunović, istraživač pripravnik
  • Jovana Terzić,istraživač pripravnikt

[Slika br. 655]

Oblast istraživanja

Egzozomi (EV ekstracelularne vezikule) su vezikule ćelijskog porekla, veličine 30 do 150 nm, prisutne u mnogim biološkim tečnostima (krv, urin, cerebrospinalna tečnost) (1). Igraju ključnu ulogu u brojnim fiziološkim i patološkim procesima poput koagulacije, međućelijske signalizacije, imunske supresije i zapaljenja, tumorskog rasta i metastaze. EV prisutne u telesnim tečnostima predstavljaju jedinstven izvor klinički relavantnih neinvazivnih biomarkera. Stoga egzozomi se mogu posmatrati kao zgodan izvor biomarkera, dobijenih tečnom biopsijom, koji se mogu koristiti za procenu toka bolesti i izbor terapijskih opcija (2).

Trenutne procedure za izolovanje su neefikasne kada je reč o čistoći dobijenog materijala i mogućnosti razlikovanja različitih podklasa. Stoga, standardizacija metoda za prečišćavanje i karakterizaciju značajno bi popravilo kvalitet dobijenih dijagnostičkih informacija. U tom smislu, imuno-afinitetne metode koje bi omogućile razlikovanje pod-klasa i lakše prečišćavanje predstavljale bi značajan pomak jer bi omogućile selektivno obogaćivanje relevantnih biomarkera koje EV prenose (nekodirajuće RNK, informacione RNK, proteini) (2). Do sada je ovakav pristup bio osujećen nedovoljnim poznavanjem membranskih antigena koji se javljaju u različitim populacijma egzozoma. Pokazano je da su imuno-afinitetne metode za prečišćavanje egzozoma efikasne kada je reč o kancerskim EV poreklom iz krvi pacijenata obolelih od malignih bolesti, čime je utvrđena dijagnostička vrednost ovakvog pristupa (3). Grupa radi na razvoju antitela kao kliničkih i biotehnoloških reagense za upotrebu u neinvazvnoj dijagnostici i rutinskoj laboratorijskoj praksi. Glavni cilj istraživanja grupe je uspostavljanje robusnog imuno-afinitetnog sistema za izolovanje egzozoma iz patoloških uzoraka i njegovu dalju primenu kao neinvazivnog dijagnostičkog alata.

  1. van der Pol E, Boing AN, Harrison P, Sturk A, Nieuwland R. Classification, functions, and clinical relevance of extracellular vesicles. Pharmacological reviews 2012, 64(3): 676-705.
  2. Popović M, de Marco A. Canonical and selective approaches in exosome purification and their implications for diagnostic accuracy. Translational Cancer Research 2017, S209-S25.
  3. Mizutani K, Terazawa R, Kameyama K, Kato T, Horie K, Tsuchiya T, et al. Isolation of prostate cancer-related exosomes. Anticancer Res. 2014, 34(7): 3419-23.

[Slika br. 653]

Instragram

Oprema koju grupa koristi u radu

Grupa koristi opremu za kulturu ćelija, molekularnu biologiju i tehnologiju rekombnantne DNK, biotehnologiju, prečišćavanje i karakterizaciju proteina.

Publikacije

  1. Filipović L, Spasojević M, Prodanović R, Korać A, Matijaševic S, Brajušković G, de Marco A, Popović M: Affinity-based isolation of extracellular vesicles by means of single-domain antibodies bound to macroporous methacrylate-based copolymer. New Biotechnology (2022), 69:36-48.
  2. Filipović L, Kojadinović M, Popović M: Exosomes and exosome-mimetics as targeted drug carriers: Where we stand and what the future holds? Journal of Drug Delivery Science and Technology (2022), 68.
  3. Popovic M, Mazzega E, Toffoletto B, de Marco A: Isolation of anti-extra-cellular vesicle single-domain antibodies by direct panning on vesicle-enriched fractions. Microbial cell factories (2018), 17:6.
  4. Popovic M, de Marco A: Canonical and selective approaches in exosome purification and their implications for diagnostic accuracy. Translational Cancer Research (2018), 7:S209-S225.
  5. Andjelković U, Tufegdžić S, Popović M: Use of monolithic supports for high-throughput protein and peptide separation in proteomics. Electrophoresis (2017), 38:2851-2869.

Partneri

  • dr Ario de Marko, Univerzitet u Novoj Gorici
  • dr Goran Brajušković, Unverzitet u Beogradu - Biološki fakultet
  • dr Milena Čavić, Institut za radiologiju i onkologiju Srbije
  • dr Milica Kojadinović, Institut za medicinska istraživanja

Projekti

Koordinator na projektima:

  • Advancing REversible immunocapture toward SCALablE EV purification (RESCALE-EV), Fond za nauku Republike Srbije 2023-2026
  • CEEPUS network CIII-RS-1310-01-1920 (Umbrella) "Advanced Trends in Education and Research of Biochemistry, Biophysics and Biotechnology of Macromolecules" - Network Coordinator 
  • "Isolation of recombinant nanobodies specific for exosome subclasses" (international project) Ministry of Science and Technological Development (Belgrade, Serbia)

Istraživač na projektima:

  • 172049 "Allergens, antibodies, enzymes and small physiologically relevant molecules: design, structure, function and significance" - Ministry of Science and Technological Development (Belgrade, Serbia)
  • COST Action FA1402 (5) "Improving Allergy Risk Assessment Strategy for New Food Proteins (ImpARAS)" - international project - European Union (Brusseles, Belgium)
  • COST Action CA15126 "Between Atom and Cell: Integrating Molecular Biophysics Approaches for Biology and Healthcare (MOBIEU)" - international project - European Union (Brusseles, Belgium)
  • INTERREG PROTEO - Cross-border Cooperation Programme Italia - Slovenia, 2012-2015.