Inovacioni centar Hemijskog fakulteta

Razvoj tehnologije za proizvodnju rashladnih uložaka i inkorporaciju u odevne predmete i zaštitnu opremu

Cilj ovog projekta bio je razvoj tehnologoje za dobijanje rashladnih uložaka, koji se ugrađuju u posebno dizajniranu odeću za hlađenje tela, kako bi se smanjio rizik od termofiziološkog opterećenja osoba koje su izložene visokim ambijentalnim temperaturama. Rashladni ulošci se sastoje od fazno promenljivih materijala (eng. phase change materials - PCM u daljem tekstu) upakovanih u kese izrađene od različitih polimera.

Razvijen je postupak za dobijanje uložaka za hlađenje tip A i tip B, pakovanjem PCM-a u kese izrađene od dvoslojnog materijala poliamid-polietilen (15µ/75µ). Punjenje kesa PCM-om izvršili smo pomoću modifikovane impulsne varilice Audion sealkid 421.

U saradnji sa kompanijom YUMCO iz Vranja, dizajniran je prsluk za hlađenje. Sašiveno je deset prsluka različitih veličina (S, L, XL, XXL) u dezenima: maskirno-zeleni, maskirno-pustinjski, teget-plavi, crni i fluorescentno-narandžasti. U ove prsluke su ugrađivani rashladni ulošci tip A i tip B.

Ispitivanje finalnog proizvoda, prsluka za hlađenje, sprovedeno je na Vojnomedicinskoj akademiji, u termofiziološkoj laboratoriji u Institutu za higijenu (Odeljenje za fiziologiju napora i dijetetiku) Sektora za preventivnu medicinu Vojnomedicinske akademije u Beogradu. Efikasnost prsluka za hlađenje ispitivana je testiranjem proizvoda na volonterima. Ispitanici su bolje podnosili toplotni stres u režimu ispitivanja sa rashladnim prslukom u odnosu na ispitivanje bez rashladnog prsluka. Zaključili smo da se dobijeni prsluk, koji sadrži uloške za hlađenje, može efikasno koristiti za smanjenje rizika od termofiziološkog opterećenja osoba koje su izložene visokim ambijentalnim temperaturama.

Kao strateški važan rezultat ovog inovacionog projekta naglašavamo potpisivanje ugovora o poslovno-tehničkoj saradnji između Inovacionog centra Hemijskog fakulteta iz Beograda i kompanije YUMCO iz Vranja. Sa ovom kompanijom nastavili smo saradnju i nakon završetka Projekta. Planirane su aktivnosti na prezentaciji prsluka za hlađenje na domaćim i stranim skupovima. U zavisnosti od potražnje i zainteresovanosti na tržištu biće organizovana i proizvodnja prsluka.

Deo istraživanja bio je usmeren na proučavanju novih materijala koji se mogu koristiti kao PCM. U tu svrhu ispitivali smo 3-hidroksialkanske kiseline, koje su dobijene depolimerizacijom polihidroksilkanoata. Polihidroksilakanoati su proizvodi dobijeni biotehnološkim postupkom koji obuhvata tretman različitih otpadnih proizvoda određenim sojevima bakterija. Ispitivanjem termohemijskih osobina 3-hidroksialkanskih kiselina i njihovih binarnih smeša zaključili smo da se ovi materijali potencijalno mogu primeniti kao novi PCM.

Deo rezultata, koji su proistekli realizacijom ovog projekta, prezentovali smo na međunarodnim konferencijama.

I. Na međunarodnoj konferenciji Materials, Methods and Technologies, koja je održana od 26-30 juna 2018. godine u Eleniteu u Bugarskoj, prezentovana su dva saopštenje u vidu postera:

1. Application of paraffines as phase change materials for thermoregulation of human body, V. Maslak, A. S. Nikolić, R. Karkalić, M. S. Kuraica, Z. Stojković, D. Milić

2. The Possibility of heat stress reduction by contemporary body cooling systems, R. Karkalić, Z. Velicković, S. Florus, P. Otrisal, V. Obsel, A. Nikolić, V. Maslak

II. Na konferenciji 25^th Congres of Chemists and Technologists of Macedonia, koja je održana u Ohridu od 19 do 22 septembra 2019. godine prezentovano je saopštenje:

3. Application of Ventilation Vents in Polluted Environment, R. Karkalić, S. Marković, Z. S. Velicković, N. Ivanković, V. Maslak, A. S. Nikolić

III. U okviru međunarodnog skupa The Sixth Conference of the Young Chemists of Serbia, prezentovano je saopštenje:

4. Synthesis of 3-hydroxyalkanoic acids, their spectral characteriyation and thermal properties, J. Jaksić, S. Ostojić, J. Nikodinović-Runić, V. Maslak.

Ispitivanje finalnog proizvoda, prsluka za hlađenje, sprovedeno na Vojnomedicinskoj akademiji, u termofiziološkoj laboratoriji u Institutu za higijenu (Odeljenje za fiziologiju napora i dijetetiku) Sektora za preventivnu medicinu Vojnomedicinske akademije u Beogradu.